آشنایی با آزمایش کشت ادرار

آزمایش ادرار برای تسخیص چه بیماری هایی مورد استفاده قرار میگیرد ؟

آزمایش کشت ادرار برای تشخیص وجود باکتری در ادرار کاربرد دارد. این آزمایش برای شناسایی و تشخیص ذرات بیماری زایی که منجر به عفونت مجاری ادراری (UTI) می‌شوند مفید واقع می‌شود. باکتری‌هایی که منجر به UTI می‌شوند، معمولاً از طریق پیشاب‌راه وارد مجرای ادراری می‌شوند. این باکتری‌ها در محیط اطراف مجرای ادراری، سریعاً رشد کرده و به عفونت تبدیل می‌شوند.

کشت ادرار می‌تواند میکروارگانیسم‌ها، از جمله باکتری‌ها را تشخیص بدهد. این باکتری‌ها عامل عفونت مجاری ادراری هستند. عفونت‌های مجاری ادراری در زنان شایع‌تر هستند. علت آن هم این است که پیشاب‌راه زنان در مقایسه با مردان کوتاه‌تر است و در عین حال به مقعد نزدیک‌تر است. بنابراین باکتری‌های روده، با سهولت بیشتری وارد مجرای ادراری می‌شوند. باکتری‌ها از پیشاب‌راه به سمت بالا حرکت کرده و به مثانه، حالب و کلیه‌ها نفوذ می‌کنند. بدین ترتیب منجر به ظهور یک عفونت می‌شوند.

در زنان و مردان عفونت مجرای ادراری ممکن است بدون علامت، حاد و یا مزمن باشد. عامل عفونت در بیشتر موارد باسیل های روده ای به ویژه E.coli، گونه های پروتئوس و انتروکوک ها می باشد. در ده درصد عفونت ها ممکن است دو باکتری عامل عفونت باشند. وجود بیش از سه نوع باکتری در کشت نشانگر عدم جمع آوری صحیح نمونه و آلودگی است.

چه مواقعی باید آزمایش ادرار داد؟

تشخیص با نظر پزشک مربوطه می باشد. به طور کلی آزمایش ادرار جهت تشخیص عفونت ادرار، خون در ادرار، وجود سلولهای سرطانی و التهابی در ادرار، دفع پروتئین از ادرار، دفع املاح بدن از قبیل کلسیم و پتاسیم، از نظر دفع کریستال یا اجزاء مواد تشکیل دهنده سنگ های موجود در سیستم ادراری و وجود قارچ در ادرار می باشد.

ادرار طبیعی باید چه مشخصاتی داشته باشد؟

مشخصه 1- رنگ ادرار:

رنگ ادرار بسته به مقدار مصرف مایعات و نوع رژیم غذایی فرق می کند. در حالت طبیعی رنگ ادرار از زرد کم رنگ تا زرد غلیظ متغیر است. رنگ ادرار در عفونت های ادرار پررنگ و بد بو می باشد.

مشخصه 2- وجود خون در آزمایش ادرار:

ادرار در حالت طبیعی نباید بیش از 1-2 سلول خونی داشته باشد. اگر در آزمایش ادرار شما گزارش سلول های خونی بیش از 3 تا باشد باید از نظر سنگ، عفونت و سرطان حتما بررسی شود. گهگاهی وجود خون در ادرار به صورت روشن و لخته است که باید از نظر سرطان مثانه، عفونت های ادرای حاد و ویروسی و غیرنیازمند، بررسی ضروری می باشد.

مشخصه 3- PH:

PH ادرار در حالت طبیعی با توجه به ترکیبات آن اسیدی و اندازه شدت اسیدی بودن آن از نظر علمی حدود 6 می باشد. قلیائی شدن ادرار که اغلب در عفونت های ادراری و یا اسیدی بودن بیش از حد آن در تشکیل سنگ ها و اسیداوریکی و سیستئینی اتفاق می افتد کاملاً غیر طبیعی است.

مشخصه 4- دفع پروتئین

دفع پروتئین به مقدار معین و مخصوصا بعد از ورزش و یا بیماری تب دار طبیعی است؛ ولی یادتان باشد اگر دفع پروتئین از حد متعارف بالا باشد نشان دهنده آسیب جدی به کلیه ها می باشد که اغلب به علت صدمه به سلول های تصفیه کننده کلیه یا گلومرولها و یا اختلال در جذب مجدد پروتئین در لوله های تصفیه کننده کلیه ها اتفاق می افتد و نیازمند بررسی دقیق می باشد.

در مواقع دفع پروتئین از ادرار جهت تشخیص دقیق مقدار دفع پروتئین دفع شده بهتر است ادرار 24 ساعت خود را در ظرفی که آزمایشگاه به شما می دهد جمع کرده و به آزمایشگاه تحویل دهید که آزمایش دقیق از نظر دفع پروتئین در ادرار 24 ساعته بررسی شود که بسیار دقیق و کمک کننده به پزشک شما در درمانتان خواهد بود.

مشخصه 5- دفع بیلیروبین و اروبیلینوژن:

به هر علتی انسداد در مجاری صفراوی به علت سنگ، سرطان های مجاری صفراوی و یا التهاب مجاری صفراوی ایجاد و باعث بسته شدن مسیر گردد باعث افزایش آنها در ادرار می گردد.

مشخصه 6- نبود باکتری:

وجود باکتری به مقدار زیاد به همراه آزمایش نیتریت مثبت که غیر طبیعی بوده و نشان دهنده ابتلا شما عفونت ادراری می باشد.

مشخصه 7- وجود قند در آزمایش ادرار:

در حالت طبیعی نباید قند در ادرار گزارش شود. اگر در حالت طبیعی قند در ادرار شما گزارش شود نشان دهنده بالا بودن قند خونتان می باشد که اغلب زمانی که قند خون بالای 180 برسد این امر اتفاق می افتد.

مشخصه 8- وجود کریستال در آزمایش ادرار:

کریستال ها همان اجزای ریز تشکیل دهنده سنگ کلیه و مجاری می باشد. در صورت مشاهده کریستال های زیاد در ادرار دو مسئله برای شما مهم می باشد.

اول اینکه ممکن است شما در معرض سنگ سیستم ادراری قرار داشته باشید که در این صورت باید مایعات زیاد و نمک کم بخورید.

دوم توجه به نوع کریستال دفع شده است که خود می تواند بیانگر نوع سنگ کلیه ومجاری ادرارتان باشد.

روش نمونه گیری آزمایش ادرار:

برای انجام کشت ادرار نمونه ادرار صبحگاهی بهتر است. بر این اساس لازم است تا نمونه ادرار در ظرف دهانه گشاد استریل جمع آوری شود.

همچنین قبل از انجام نمونه گیری، لازم است تا منفذ ادراری با آب و صابون شسته شود . بعد از آبکشی قسمت اول ادرار دور ریخته شود و قسمت میانی ادرار در ظرف مخصوص جمع آوری گردد.

نمونه ادرار در عرض دو ساعت باید کشت داده شود. در صورت عدم امکان کشت نمونه می تواند تا ۱۸ ساعت در یخچال نگهداری شود.

در صورتی که نمونه ادرار در منزل تهیه شود باید سریع (ظرف ۳۰ دقیقه) به آزمایشگاه منتقل شود.

آلودگی نمونه با مدفوع، ترشحات واژن، دست ها یا البسه موجب نتایج مثبت کاذب می شود.

همچنین مصرف آنتی بیوتیک بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد.

روش انجام آزمایش ادرار:

از لوپ کالیبره شده برای کشت ادرار استفاده می شود.

لوپ را به طور عمودی در ظرف ادرار فرو برده و به صورت یک خط در وسط محیط بلاد آگار و مکانکی کشت داده و سپس آن را پخش نمایید. پس از کشت ادرار محیط‌ها را به مدت ۲۴ ساعت انکوبه کنید.

سپس کلنی‌های ظاهر شده برروی هر کدام از پلیت‌ها را شمارش و در ضریب حجم لوپ ضرب نمایید.

کشت ها را پس از ۲۴ ساعت بررسی کنید در صورتی که رشد واضحی دیده نمی شود و یا رشد برای شناسایی خیلی جوان است به مدت ۲۴ ساعت دیگر انکوبه نمایید.

در صورتی که تعداد لکوسیت های ادرار بیش از سه عدد در هر میدان میکروسکوپی با بزرگ نمایی ۴۰۰ باشد کلونی ها به هر تعدادی که باشد باید تعیین هویت و آنتی بیوگرام انجام شود.

در ادرار خانم ها و آقایان با تعداد کلونی بین ۱۰ تا ۱۰۰ هزار آزمایش باید تکرار گردد و در صورتی که تعداد کلونی دوباره به همین صورت بود، آنتی بیوگرام انجام شود.

در آقایان تعداد ۱۰۰ هزار کلونی حتی در صورت پایین بودن تعداد لکوسیت آنتی بیوگرام شوند و در خانم ها پس از تکرار آزمایش آنتی بیوگرام انجام شود.

اگر کشت ادرار مثبت بوده اما نمونه فاقد لکوسیت باشد در این صورت کشت فاقد اعتبار می‌باشد. (احتمال آلودگی با مدفوع).

در صورتی که نمونه ادرار با سرنگ بطور مستقیم از مثانه آسپیره شده باشد.تعداد کلونی ها هر چه باشد آنتی بیوگرام انجام شود.

برای دیدن همه مطالب کلیک کنید

برای دیدن مطالب پزشکی و سلامت کلیک کنید